اثرات فارماکولوژیک و مکانیسم اثرمتفورمین یک ترکیب کاهنده قند خون می باشد که سبب افزایش تحمل گلوکز، کاهش قند خون پایه و نیز قند خون بعد از مصرف غذا در بیماران دیابت نوع 2 می شود. مکانیسم متفورمین با سایر داروهای کاهنده قند خون متفاوت است. این دارو تولید گلوکز در کبد و جذب آن در روده را کاهش می دهد. از طرف دیگر حساسیت به انسولین و نیز میزان جذب گلوکز در سلول های بدن افزایش می یابد. متفورمین به صورت آهسته و ناکامل جذب می شود به طوری که فراهمی زیستی دارو 60- 50% می باشد که این میزان با مصرف غذا نیز کاهش می یابد. میزان اتصال به پروتئین های پلاسما کم و نیمه عمر حذف آن 6-2 ساعت می باشد که به طور عمده از ادرار دفع می شود. متفورمین از جفت عبور کرده و در شیر نیز ترشح می شود.
موارد مصرفمتفورمین شاری در بیماران دیابتی نوع 2 که قند خون آن ها با رژیم غذایی، کاهش وزن و ورزش کنترل نمی شود به کار می رود. این دارو به صورت تک درمانی و یا همراه انسولین و سولفونیل اوره های کاهنده قند خون در موارد عدم کنترل قند خون کاربرد دارد.
میزان مصرفمقدار مصرف دارو را پزشک تعیین می کند، از خود درمانی بپرهیزید.
عوارض جانبیهر دارو به موازات اثرات مطلوب درمانی ممکن است باعث بروز برخی عوارض ناخواسته شود. با مصرف این دارو نیز ممکن است برخی عوارض جانبی زیر ایجاد گردد:
اسهال، تهوع و استفراغ، نفخ، سوء هاضمه، درد شکمی، خستگی، سر درد و کاهش سطح ویتامین B12 در خون.
تداخلات دارویی:
پزشک خود را از همه داروهای با نسخه و بدون نسخه ای که مصرف می نمایید، آگاه سازید. در صورت مصرف همزمان داروهای زیر با قرص متفورمین با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید:
سایمتیدین، داروهای کاتیونی (آمیلوراید، نیفدیپین، دیگوگسین، مورفین، پروکائین آمید، رانیتیدین، تریامترن، تری متوپریم، کینیدین)، ونکومایسین، فوروزماید، داروهای کاهنده قند خون (کلوفیبرات، مهارکننده های مونوآمین اکسیداز، پروبنسید، پروپرانولول، ریفامپین، سالیسیلات ها، سولفونامیدها، سولفونیل اوره)، داروهای افزاینده قند خون (داروهای ضد بارداری حاوی استروژن، کورتیکواستروئیدها، دیورتیک های تیازیدهای (هیدروکلروتیازید)، ایزونیازید، نیاسین، فنوتیازین ها بویژه کلروپرومازین، فنی توئین، هورمون های تیروئیدی).
هشدارهاهشدارها و احتیاط های لازم :
موارد نادر اما خطرناک از اسیدوز لاکتیک در مصرف متفورمین گزارش شده است که ریسک آن در بیماران با سابقه نارسایی کلیوی، نارسایی کبدی، دهیدراتاسیون، شوک قلبی عروقی، نارسایی احتقانی حاد قلبی، سکته قلبی حاد و سایر موارد مرتبط با هایپوکسمی افزایش می یابد، بنابراین مصرف آن در این افراد، باید با احتیاط کامل و زیر نظر پزشک صورت گیرد.
مصرف متفورمین در شرایط وابسته به استرس مانند تب، تروما، عفونت و جراحی متوقف و ادامه مصرف با تشخیص پزشک صورت گیرد.
در صورت نیاز به مصرف مواد حاجب ید دار جهت رادیولوژی، برای کوتاه مدت مصرف دارو باید قطع شود و در صورت تشخیص پزشک با داروی دیگری جایگزین گردد.
مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی، باید با تشخیص پزشک صورت گیرد.
مصرف متفورمین در کودکان زیر 10 سال تایید نشده است.
مصرف متفورمین در سالمندان بالای 80 سال باید با بررسی عملکرد کلیوی و تشخیص پزشک صورت گیرد.
موارد منع مصرفمتفورمین شاری در افرادی که به متفورمین و یا هریک از اجزاء فرمولاسیون این دارو حساسیت دارند، منع مصرف دارد.
همچنین در افراد با سابقه اختلال یا نارسایی کلیوی (و یا افزایش غیر طبیعی سطح کراتینین) ناشی از بیماری های حاد قلبی عروقی و اسیدوز متابولیک (حاد یا مزمن) منع مصرف دارد.
